Pan Dariusz Kowalczyk przedstawi Wam szczegółową wiedzę dotyczącą sprzedaży internetowej na terenie Niemiec. Dodatkowo podpowie, jak uniknąć problemów przy rejestracji podatkowej Twojej działalności oraz jakich błędów nie popełniać w trakcie jej wykonywania.

Trwający nieustannie postęp technologiczny oraz globalizacja rynków sprzyjają powstawaniu sklepów internetowych. Dlatego też wielu przedsiębiorców, o ile już nie prowadzi sprzedaży on-line, planuje w niedalekiej przyszłości przeniesienie części lub całości swojego biznesu do Internetu. Dla wielu z nich coraz bardziej atrakcyjne wydają się być zachodnioeuropejskie rynki zbytu, w szczególności rynek niemiecki, który może być również wykorzystywany jako platforma do późniejszej sprzedaży do innych krajów europejskich.

Polscy przedsiębiorcy chcący wkroczyć ze sprzedażą towarów lub świadczeniem usług na rynek niemiecki mają do wyboru dwie możliwości:

• mogą założyć na terenie Niemiec działalność gospodarczą, w ramach której będą dokonywać sprzedaży swoich produktów lub świadczyć usługi lub
• mogą dokonywać sprzedaży w ramach polskiej działalności gospodarczej.

Podstawowe formy prowadzenia działalności gospodarczej w Niemczech

Przedsiębiorcy, którzy chcą założyć działalność gospodarczą w Niemczech, w pierwszym kroku muszą dokonać wyboru odpowiedniej formy prawnej pod jaką będą działać.

Prawo niemieckie, podobnie jak prawo polskie, oferuje między innymi następujące możliwości:

1. rejestracja jednoosobowej działalności gospodarczej (niem. Einzelunternehmen lub pot. „Gewerbe”),
2. założenie spółki osobowej,
3. założenie spółki kapitałowej.

Ad. a)

Jednoosobowa działalność gospodarcza w Niemczech jest bardzo podobna w swojej konstrukcji do jednoosobowej działalności gospodarczej regulowanej polską jurysdykcją. Przedsiębiorstwo jednoosobowe tworzone jest przez właściciela, który ponosi nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania przedsiębiorstwa. Prowadzenie działalności w tej formie nie wymaga wnoszenia do niej kapitału zakładowego, a jej założenie jest stosunkowo proste i tanie. Potrzebny jest jednak lokal, w którym działalność gospodarcza będzie faktycznie wykonywana.

Ad. b)

Spółka osobowa (Personengesellschaft) powstaje, gdy przynajmniej dwie osoby postanawiają zrealizować wspólne przedsięwzięcie, niekoniecznie o charakterze gospodarczym. Udziałowcami mogą być osoby fizyczne, spółki kapitałowe lub też inne spółki osobowe. Do najbardziej popularnych spółek osobowych należą:

• spółka cywilna – Gesellschaft bürgerlichen Rechts, w skrócie GbR – uregulowana w §§ 705 i nast. BGB (Bürgerliches Gesetzbuch – Kodeks Cywilny),
• spółka jawna – offene Handelsgesellschaft, w skrócie oHG – uregulowana w §§ 105 i nast. HGB (Handlesgesetzbuch – Kodeks Spółek Handlowych),
• spółka komandytowa – Kommanditgesellschaft, w skrócie KG (również w formie GmbH & Co. KG) – uregulowana w §§ 161 i nast. HGB.

Cechą charakterystyczną spółek osobowych jest to, że nie posiadają osobowości prawnej, mogą jednak być podmiotem praw i obowiązków. Co do zasady za zobowiązania spółki odpowiada zarówno sama spółka, jak i jej wspólnicy, którzy ponoszą nieograniczoną i solidarną odpowiedzialność za zobowiązania spółki (inaczej u komandytariusza w spółce komandytowej).

Zaleca się uregulowanie praw i obowiązków wspólników w umowie pisemnej. Kapitał może zostać wniesiony, jeśli zostanie to określone w umowie spółki. Mogą nim być zarówno pieniądze jak i rzeczy. Umowa spółki może również przewidywać świadczenie usług.

Spółka jawna oraz spółka komandytowa muszą być zarejestrowane w rejestrze spółek handlowych. Powstają one jednak – niezależnie od wpisu – w momencie, gdy rodzaj i wielkość ich działalności gospodarczej osiągnie większy rozmiar.

Spółki osobowe są podatkowo transparentne, to znaczy, że nie one tylko ich udziałowcy podlegają podatkowi dochodowemu.

Ad. c)

Spółki kapitałowe posiadają własną osobowość prawną i powstają na podstawie umowy zawartej przez jednego lub więcej wspólników (w zależności od rodzaju spółki kapitałowej). W spółkach kapitałowych wspólnicy nie ponoszą osobistej odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Za zobowiązania odpowiada jedynie spółka.

W Niemczech największą popularnością spośród spółek kapitałowych cieszy się spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Według obowiązującej w Niemczech ustawy o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością (Gesetz betreffend die Gesellschaften mit beschränkter Haftung – GmbHG) spółka ta może zostać utworzona przez jedną lub więcej osób w postaci:

• klasycznej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (Gesellschaft mit beschränkter Haftung – GmbH), w której kapitał zakładowy wynosi minimalnie 25.000,00 euro, z czego przy wniosku o wpis do rejestru spółek handlowych musi być wpłacone co najmniej 25 % każdego udziału, niemniej jednak niż połowa minimalnego kapitału zakładowego tj. 12.500,00 euro;
• Unternehmergesellschaft (haftungsbeschränkt) w skrócie UG (haftungsbeschränkt), w której kapitał zakładowy może wynosić już od 1,00 euro. Jako rekompensata „początkowych ułatwień” oraz środek mający służyć zabezpieczeniu wierzycieli spółki wprowadzone zostały regulacje wymagające od UG corocznego przeznaczania minimum 25 % zysku na specjalną rezerwę. Rezerwa ta uzupełniana jest do czasu osiągnięcia poziomu minimalnego kapitału zakładowego klasycznej GmbH i oficjalnego podwyższenia kapitału zakładowego w statucie spółki. Zatem, gdy rezerwa osiągnie wysokość 25.000,00 euro, to wspólnik lub wspólnicy (jeśli udziałowcem jest więcej niż jedna osoba) mogą sami zadecydować czy chcą zatrzymać formę prawną UG, czy też chcą ją „przekształcić” w zwykłą GmbH.

Spółka akcyjna (Aktiengesellschaft – AG) jest uregulowana w niemieckiej ustawie o spółkach akcyjnych (Aktiengesetz – AktG). Forma ta jest wybierana w Niemczech w przypadku większych przedsiębiorstw, ponieważ ułatwia ona dostęp do licznych rynków finansowych. Jednakże stawia ona z tego powodu wysokie wymagania formalne mające na celu ochronę akcjonariuszy. Minimalny kapitał zakładowy wynosi 50.000,00 euro. Spółka akcyjna może zostać utworzona przez jedna osobę.

Spółka komandytowo-akcyjna (Kommanditgesellschaft auf Aktien – KGaA) jest również uregulowana w Aktiengesetz i charakteryzuje się tym, że odpowiedzialność osobistą ponoszą komplementariusze, a komandytariusze wnoszą kapitał akcyjny i nie odpowiadają osobiście swoim majątkiem.

Najważniejsze rodzaje podatków spotykane przy prowadzeniu sprzedaży on-line

Podatek dochodowy od osób fizycznych – Einkommensteuer (ESt)

W wypadku osób prowadzących działalność gospodarczą w formie przedsiębiorstwa jednoosobowego lub spółki osobowej, dochód uzyskany z tej działalności podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, uregulowanym w niemieckiej ustawie o podatku dochodowym

od osób fizycznych (Einkommensteuergesetz – EStG).

W ramach podatku dochodowego od osób fizycznych jest rozróżniany nieograniczony i ograniczony obowiązek podatkowy:

• nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu podlegają osoby, które mają na terenie Niemiec miejsce zamieszkania lub stały pobyt i osiągają gdziekolwiek na świecie dochody, które są przyporządkowane do jednej z siedmiu kategorii dochodów zdefiniowanych w § 2 EStG;
• ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu podlegają osoby, które nie mają na terenie Niemiec ani miejsca zamieszkania, ani stałego pobytu, jeżeli osiągają one dochody krajowe zdefiniowane w § 49 EStG.

Stawka graniczna podatku dochodowego od osób fizycznych zaczyna się od 14 % i rośnie progresywnie wraz ze wzrostem dochodu do wysokości 42% przy dochodach w wysokości 54.950,00 euro rocznie. Między 54.950,00 euro i 260.533,00 euro rocznie wynosi ona 42 %, a powyżej 260.533,00 euro 45 %. W przypadku nieograniczonego obowiązku podatkowego istnieje podobnie jak w Polsce kwota wolna od opodatkowania, która w 2018 roku wynosi 9.000,00 euro rocznie dla osób rozliczających się samotnie oraz 18.000,00 euro dla wspólnie rozliczających się małżeństw.

Podatek dochodowy jest podatkiem rocznym. Zaliczki są odprowadzane kwartalnie. W przypadku dochodów z pracy najemnej pracodawca jest zobowiązany odprowadzać zaliczki w ramach miesięcznego rozliczenia pensji.

Podatek dochodowy od osób prawnych – Körperschaftsteuer (KSt)

Osoby prawne, czyli na przykład spółki kapitałowe takie jak spółka akcyjna i spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, są obciążone podatkiem dochodowym od osób prawnych (Körperschaftsteuer), uregulowanym w niemieckiej ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (Körperschaftsteuergesetz – KStG). Również w przypadku tego podatku jest rozróżniany nieograniczony i ograniczony obowiązek podatkowy. Nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu podlegają osoby prawne, które mają na terenie Niemiec siedzibę lub miejsce zarządu z ich dochodami osiągniętymi gdziekolwiek na świecie. Ograniczony obowiązek podatkowy oznacza brak siedziby i miejsca zarządu w Niemczech, jeżeli osiągane są dochody krajowe zdefiniowane w ustawie. Ustawa dotycząca Körperschaftsteuer nawiązuje, w przypadkach kwestii nieuregulowanych w tej ustawie, do ustawy dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

Stawka tego podatku wynosi 15%. Podstawą do obliczenia wysokości należnego podatku są dochody uzyskane przez osobę prawną w danym roku podatkowym. Zaliczki na ten podatek są opłacane kwartalnie.

Dodatek solidarnościowy – Solidaritätszuschlag (SolZ)

Dodatkowym obciążeniem m.in. dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą jest tzw. dodatek solidarnościowy. Stawka tego dodatku wynosi 5,5%, a podstawą jej naliczenia jest kwota podatku dochodowego od osób fizyczny lub osób prawnych.

Podatek kościelny – Kirchensteuer

Osoby fizyczne należące w Niemczech do kościoła są zobowiązane opłacać podatek kościelny. Stawka tego podatku wynosi w zależności od landu (kraju związkowego) 8 % lub 9 %, a podstawą jej naliczenia jest kwota podatku dochodowego; równocześnie podatek kościelny można uwzględnić jako odliczenie/wydatek przy obliczaniu podatku dochodowego.

Podatek od dochodu z kapitałów pieniężnych – Kapitalertragsteuer (KapESt)

Podatek ten nie jest samodzielnym rodzajem podatku, tylko formą podatku u źródła obejmującą w ustawie o podatku dochodowym zdefiniowane rodzaje kapitałów pieniężnych, takich jak na przykład dywidenda wypłacana przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Podstawowa stawka tego podatku wynosi 25 % plus dodatek solidarnościowy w przypadku dywidendy i większości innych kapitałów pieniężnych. W zależności od tego, czy podatnik jest osobą fizyczną, czy osobą prawną, czy osoba fizyczna trzyma udziały w spółce w majątku prywatnym czy firmowym, czy jest rezydentem podatkowym niemieckim, czy zagranicznym i w zależności od wysokości udziału w spółce, podatek od dochodu z kapitałów pieniężnych może być podatkiem ostatecznym lub może być naliczony lub obniżony w ramach rozliczenia podatku dochodowego lub (częściowo) zwrócony na wniosek.

W przypadku dywidendy, którą otrzymuje osoba fizyczna lub spółka kapitałowa z polską rezydencją podatkową znajdują zastosowanie przepisy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarte w umowie podpisanej przez Rzeczpospolitą Polskę oraz Republikę Federalną Niemiec. Umowa ta stanowi, iż w przypadku, gdy polska spółka kapitałowa bezpośrednio posiada co najmniej 10 % udziałów w kapitale niemieckiej spółki, która wypłaca dywidendę, płaci ona w Niemczech tylko 5% podatku od dywidendy. Wszystkie inne osoby w wysokości 15 %. W przypadku niektórych spółek kapitałowych (spółki matki-córki) regulacje unijne obniżają podatek do zera. Regulacje Umowy o Unikaniu Podwójnego Opodatkowania nie zwalniają jednak w pierwszym kroku dłużnika kapitałów pieniężnych z obowiązku zatrzymania podatku u źródła. Dopiero w drugim kroku można się starać o zwrot podatku, jego obniżenie lub zwolnienie z obowiązku jego zatrzymania w przyszłości.

Podatek od działalności gospodarczej – Gewerbesteuer (GewSt)

Podatek od działalności gospodarczej uregulowany jest w niemieckiej ustawie o podatku od działalności gospodarczej (Gewerbesteuergesetz – GewStG) i jak sama nazwa mówi, podlega mu działalność gospodarcza wykonywa na terenie Niemiec przez spółkę kapitałową, spółkę osobową lub osobę fizyczną. Podstawą opodatkowania jest zysk osiągnięty w ramach tej działalności obliczany na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym po uwzględnieniu modyfikacji zawartych w ustawie o podatku od działalności gospodarczej (Gewerbeertrag). W dalszym procesie obliczany jest przez urząd skarbowy tak zwany „Steuerbmessbetrag” na podstawie zysku (Gewerbeertrag) i tak zwanej „Steuermesszahl” w wysokości 3,5 % przy uwzględnieniu kwoty wolnej od podatku w wysokości 24.500,00 euro u osób fizycznych i spółek osobowych.

Ostatecznie gmina, w której jest umiejscowiona działalność gospodarcza, wydaje decyzję podatkową na podstawie „Steuermessbetrag” przy uwzględnieniu obowiązującego u niej tak zwanego „Hebesatz”. Wysokość Hebesatz określają gminy, które się z tego podatku finansują, czyli im wyższy Hebesatz tym wyższy podatek od działalności gospodarczej. Z drugiej strony zbyt wysoki podatek od działalności gospodarczej odstrasza inwestorów.

Poniżej przedstawiamy przykład obliczenia podatku od działalności gospodarczej w przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w Berlinie i dla porównania w Monachium przy założeniu zysku w wysokości 100,000,00 euro

• Steuermessbetrag = (100,000,00 euro – 24.500,00 euro) x 3,5 % = 2.642,50 euro
• Gewerbesteuer w Berlinie = 2.642,50 euro x 410 % (Hebesatz) = 10.834,25 euro
• Gewerbesteuer w Monachium = 2.642,50 euro x 490 % (Hebesatz) = 12.945,25 euro

Podatek od działalności gospodarczej jest podatkiem rocznym. Zaliczki są płacone kwartalnie. Podmioty opłacające podatek dochodowy od osób fizycznych mogą odliczyć w ramach rozliczenia podatku dochodowego podatek od działalności gospodarczej w wysokości 3,8-krotnego Steuermessbetrag. W przypadku podmiotów opłacających podatek dochodowy od osób prawnych

nie ma możliwości dokonania takiego odliczenia.

Podatek od towarów i usług – Umsatzsteuer (USt)

Podatek od towarów i usług (Umsatzsteuer) jest też często znany pod nazwą podatek od wartości dodanej (Mehrwertsteuer). Standardowa stawka tego podatku wynosi 19 %. Obniżona stawka to 7%, dotyczy ona między innymi żywności, produktów rolnych, książek, gazet, wybranych produktów medycznych, przewozu osób, dostępu do wydarzeń kulturalnych oraz hoteli.

Generalnie bieżące deklaracje podatkowe VAT należy składać kwartalnie w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po zakończeniu okresu rozliczeniowego, czyli kwartału. Do tego dnia należy również wpłacić wynikający z deklaracji podatek. Jeżeli jednak wysokość podatku za rok poprzedni przekroczyła 7.500,00 euro, okresem rozliczeniowym jest jeden miesiąc. To samo obowiązuje w roku rozpoczęcia działalności gospodarczej i w roku następującym po tym roku. W przypadku, jeżeli podatek za rok poprzedni nie przekroczył 1.000,00 euro, urząd skarbowy może zwolnić przedsiębiorcę z obowiązku oddawania deklaracji bieżących i odprowadzania zaliczek.

W Niemczech istnieje jednak możliwość przesunięcia ww. terminu rozliczenia (do 10 dnia miesiąca następującego po upływie okresu rozliczeniowego) o jeden miesiąc. W tym celu należy złożyć odpowiedni wniosek (Antrag auf Dauerfristverlängerung) oraz wpłacić do Urzędu Skarbowego kwotę stanowiącą 1/11 kwoty VAT-u zapłaconego za rok poprzedni. Suma ta stanowi formę zaliczki, która będzie pomniejszała wysokość podatku VAT do zapłaty za ostatni miesiąc roku podatkowego. Na przedłużenie terminu mogą liczyć firmy, które wcześniej punktualnie oddawały rozliczenia podatkowe i regulowały swoje zobowiązania wobec urzędu skarbowego, czyli firmy, które nie narażały swoim zachowaniem realizacji należności podatkowych państwa niemieckiego.

Niezależnie od deklaracji składanych w ciągu roku (Umsatzsteuer- Voranmeldung) podmioty zarejestrowane dla celów VAT muszą składać również roczną deklarację VAT (Umsatzsteuerjahreserklärung).

Mówiąc o podatku VAT, należy wspomnieć również o małych przedsiębiorcach, których obrót w roku poprzedzającym nie przekroczył 17.500 euro, a spodziewany obrót w roku bieżącym nie przekroczy prawdopodobnie 50.000,00 euro. W takiej sytuacji są oni zwolnieni z obowiązku naliczania podatku VAT. Jednocześnie jednak nie mają możliwości odliczenia podatku VAT od zapłaconych przez nich rachunków. Mali przedsiębiorcy mają możliwość zrezygnować z wyżej wymienionego uproszczenia. Rezygnacja taka wiąże ich jednak na pięć lat.

Zagadnienia, które należy wziąć pod uwagę przed i w ramach rozpoczęcia działalności gospodarczej w Niemczech

Poniżej przedstawiamy wybrane zagadnienia, które zalecamy mieć na uwadze wchodząc na rynek niemiecki:

• zapoznanie się z najważniejszymi aspektami prawnymi, podatkowymi, księgowymi i faktycznymi dotyczącymi zaplanowanej działalności gospodarczej;
• przygotowanie modelu biznesowego łączącego już ewentualnie wykonywaną działalność w Polsce z zaplanowaną działalnością w Niemczech, w szczególności logistyka (zakup, magazynowanie i transport towaru), ceny transferowe i zakres oraz podział związanych z tym usług i inwestycji w poszczególnych krajach;
• wybór formy prawnej przy uwzględnieniu kosztów prowadzenia firmy w Niemczech, wysokości podatków, bezpieczeństwa podatkowego i prawnego wybranego modelu biznesowego oraz reputacji firmy niemieckiej (made in Germany);
• Niemiec z uwzględnieniem obsługi w języku polskim, przy braku biegłej znajomości języka niemieckiego. Znajomość języka angielskiego po stronie klienta lub kancelarii jest w większości przypadków niewystarczająca do porozumiewania się w sprawach biznesowych;
• wybór osoby kontaktowej z odpowiednim zrozumieniem procesów księgowych po stronie polskiej, która będzie odpowiedzialna za przesyłanie do kancelarii w Niemczech wymaganych informacji i dokumentów księgowych;
• uwzględnienie następujących kroków w przypadku założenia niemieckiej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością:
  • przygotowanie umowy spółki, między innymi z danymi dotyczącymi wysokości kapitału zakładowego, nazwy i siedziby spółki, udziałowców, podziału udziałów, dokładnego przedmiotu działalności, osób w zarządzie, prokury i formy reprezentacji;
  • termin u notariusza: tutaj jest wymagana znajomość języka lub tłumacz (niekoniecznie przysięgły);
  • wpłata odpowiedniej części kapitału zakładowego i poinformowanie o tym notariusza;
  • wpis spółki do rejestru spółek handlowych;
• wynajęcie lokalu, w którym będzie prowadzona działalność gospodarcza;
• założenie konta bankowego: banki niemieckie wymagają coraz częściej od przedsiębiorcy lub członków zarządu znajomości języka niemieckiego lub angielskiego, ewentualnie pełnomocnika władającego tymi językami;
• rejestracja działalności gospodarczej (Gewerbeanmeldung): prowadzący działalność gospodarczą w Niemczech są zobowiązani do zgłoszenia tej działalności we właściwym urzędzie do spraw gospodarczych (Gewerbeamt). Zgłoszone muszą być również późniejsze zmiany adresu, prezesa, nazwy spółki, lub przedmiotu działalności (Gewerbeummeldung) oraz zakończenie prowadzenia działalności (Gewerbeabmeldung);
• rejestracja podatkowa w urzędzie skarbowym – Finanzamt: w ramach rejestracji podatkowej urząd skarbowy przydziela:
  • Steuernummer, tj. podstawowy numer identyfikacji podatkowej dla różnych celów podatkowych (np. podatek dochodowy, VAT, zaliczki na PIT pracowników). Numer ten jest wystarczający w przypadku transakcji wewnątrzkrajowych, czyli transakcji niemieckich oraz
  • Umsatzsteuer-Identifikationsnummer, tj. numer identyfikacji podatkowej dotyczący podatku VAT w przypadku transakcji wewnątrzwspólnotowych. W przypadku Niemiec jest to numer 9-cyfrowy poprzedzony literami DE. Nadanie tego numeru nie jest obowiązkowe, występuje się o niego tylko wtedy, gdy planuje się zawierać transakcje z podmiotami z krajów Unii Europejskiej.

Urzędy Skarbowe w Niemczech robią coraz większe problemy z nadawaniem numeru podatkowego dla celów VAT w przypadku, gdy działalność gospodarcza nie jest faktycznie wykonywana na terenie Niemiec lub zarząd spółki nie mieszka na terenie Niemiec, w szczególności w przypadku wirtualnego biura w połączeniu z miejscem zamieszkania prezesa w Polsce.

Sprzedaż internetowa z punktu widzenia VAT

Sprzedaż internetowa może być dokonywana w ramach:

1. wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów
2. sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju
3. sprzedaży krajowej

Ad. a)

Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT – innergemeinschaftliche Lieferung) polega na sprzedaży towarów, w wyniku której dochodzi do ich wywozu do innego kraju członkowskiego Unii Europejskiej, z tym, że odbiorca towarów musi być podatnikiem podatku od wartości dodanej zarejestrowanym do transakcji wewnątrzwspólnotowych (musi posiadać ważny numer identyfikacji podatkowej dla transakcji wewnątrzwspólnotowych nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy, zawierający dwuliterowy kod tego kraju).

Co do zasady, stawka VAT dla WDT wynosi 0%. Jednak, aby z tej preferencyjnej stawki skorzystać niezbędne jest posiadanie odpowiednich dokumentów potwierdzających faktyczny wywóz towarów poza terytorium kraju i dostarczenie ich do nabywcy. Podstawowymi dokumentami potwierdzającym dokonanie WDT są dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika, z których jednoznacznie wynika, że towary zostały dostarczone do miejsca ich przeznaczenia na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju oraz specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku. Natomiast w przypadku, gdy produkty zostały dostarczone bezpośrednio przez podatnika lub nabywcę należy posiadać dowód, w którym zawarte są następujące informacje: nazwa lub imię i nazwisko oraz dane adresowe podatnika dokonującego WDT, a także nabywcy, specyfikacja towarów oraz wskazanie ich ilości, potwierdzenie przyjęcia towarów przez nabywcę oraz określenie środka transportu (rodzaj i numer rejestracyjny), którym są dostarczone towary.

Dostawca powinien również sprawdzić wiarygodność numeru podatkowego dla transakcji wewnątrzwspólnotowych nabywcy, w przypadku, gdy numerten nie jest aktywny nie ma on prawa zastosować preferencyjnej stawki 0 %. Weryfikację umożliwia System Wymiany Informacji o Podatku VAT- “VIES”: http://ec.europa.eu/taxation_customs/vies/?locale=pl.

Zgodnie z niemieckimi przepisami faktura dokumentująca sprzedaż dokonaną w ramach WDT powinna – oprócz podstawowych danych – zawierać ww. europejski numer identyfikacji podatkowej kontrahenta oraz adnotację „Innergemeinschaftliche Lieferung”.

Transakcji wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów towarzyszy zawsze lustrzana czynność, wykonywana przez drugą stronę transakcji, tj. wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru rozpoznawane przez nabywcę towaru. W tej sytuacji podatnik dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów musi z tego tytułu rozliczyć VAT. Ma on zatem obowiązek dokonać samoobliczenia podatku należnego i wykazać go w deklaracji podatkowej za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy. Nabywca równocześnie nabywa prawo do odliczenia tego podatku jako podatku naliczonego.

Przedsiębiorstwa prowadząc sprzedaż internetową na rynki europejskie korzystają często ze zlokalizowanych na terenie innych krajów magazynów własnych jak i należących do portali sprzedażowych. Dostarczają oni partię towarów do ww. magazynów, a następnie towar ten jest sprzedawany i transportowany bezpośrednio do klienta.

W tej sytuacji, w pierwszej kolejności dochodzi do wewnątrzwspólnotowego przemieszczenia towarów między magazynami zlokalizowanym w różnych krajach. Transakcję tę należy rozpoznać w kraju, z którego towar jest przemieszczany jako wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (opodatkowaną stawką 0 %), natomiast w kraju, do którego towar ten trafia należy rozliczyć wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów. Nie ma tutaj znaczenia, że nie dochodzi do zbycia (dostawy) towaru, a towar jest przemieszczany w ramach tej samej firmy.

W następnym kroku sprzedaż towaru zlokalizowanego w takim magazynie i dostarczenie go do odbiorców należy potraktować w zależności od rodzaju zawartej transakcji jako:

• sprzedaż „krajową” lub
• sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju lub
• wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W przypadku zamiaru przemieszczenia towarów do magazynu znajdującego się w innym kraju rejestrację dla celów VAT w kraju, w którym zlokalizowany jest ten magazyn, trzeba przeprowadzić już przed pierwszą transakcją przemieszczenia.

Ad. b)

W przypadku dostaw towarów wysyłanych lub transportowanych obowiązuje podstawowa zasada, że miejscem powstania VAT jest kraj, w którym towar znajduje się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu. Odmiennie od tej zasady traktowana jest sprzedaż transgraniczna na rzecz osób fizycznych (konsumentów), nabywających towary oferowane przez sklepy internetowe.

Jest to tzw. sprzedaż wysyłkowa, która oznacza nic innego niż to, że nabywca towaru w innym kraju Unii Europejskiej nie może być zobowiązany do rozliczenia wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (w uproszczeniu nie jest podatnikiem VAT), a transport takiego towaru wykonywany jest przez sprzedawcę lub przez firmę transportową. Należy jednak zaznaczyć, że jako sprzedaż wysyłkową nie można uznać dostawy:

• nowych środków transportu oraz
• towarów, które są instalowane lub montowane przez dokonującego ich dostawy lub przez podmiot działający na jego rzecz.

Dostawę towarów w ramach sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju uznaje się za dokonaną na terytorium kraju przeznaczenia dla wysyłanych lub transportowanych towarów. Oznacza to, co do zasady, że sprzedaż tego rodzaju będzie opodatkowana w państwie, do którego wysyłane są towary. W takim przypadku przedsiębiorca sprzedający towar musiałby zarejestrować się do celów VAT w tym państwie. Od obowiązku rejestracji i rozliczenia transakcji w państwie przeznaczenia istnieje jednak następujący wyjątek: podmioty dokonujące niewielką sprzedaż na rzecz konsumentów, nieprzekraczającą określonego limitu. Kwoty limitu określają całkowitą wartość sprzedaży wysyłkowej do danego kraju (w wartości netto, bez VAT). Zatem, jeżeli wartość sprzedaży wysyłkowej do danego kraju w bieżącym oraz poprzednim roku podatkowym nie przekroczy ustalonego limitu, to sprzedaż ta opodatkowana jest w kraju nadania wysyłki.

W przypadku Niemiec wyżej wskazany limit wynosi 100 tys. euro. Zatem, jeżeli wartość sprzedaży wysyłkowej do Niemiec dokonanej przez polskiego podatnika w ciągu bieżącego oraz poprzedniego roku podatkowego nie przekroczyła tego limitu, to opodatkowuje on transakcję w Polsce, tj. w kraju nadania przesyłki.

Opodatkowanie w państwie przeznaczenia obowiązuje począwszy od dostawy, która przekroczy ten limit. Zatem istotne jest prowadzenie odpowiednich rejestrów, dzięki którym przedsiębiorca będzie w stanie kontrolować wartość sprzedaży do poszczególnych krajów z uwzględnieniem wszystkich swoich magazynów, z których jest wysyłany towar. W przypadku zbliżania się do kwoty limitu określonego dla danego kraju trzeba jak najszybciej rozpocząć w tym kraju procedurę rejestracji dla celów VAT.

Podatnicy, których obroty nie przekroczyły określonego limitu mogą jednak z niego zrezygnować i od razu wybrać jako miejsce opodatkowania terytorium państwa członkowskiego, do którego dokonywana jest sprzedaż wysyłkowa. W przypadku polskich podmiotów dokonujących sprzedaży wysyłkowej z terytorium Polski, o takim wyborze należy zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego, korzystając z druku VAT-21, na co najmniej 30 dni przed dokonaniem dostawy, od której chcemy rozpocząć opodatkowanie w wybranym kraju.

Ze względu na niższą stawkę VAT w Niemczech wybór tego kraju na miejsce opodatkowania sprzedaży dokonywanej z Polski może okazać się korzystny dla polskich przedsiębiorców. W ten sposób polski przedsiębiorca może stać się bardziej konkurencyjny w stosunku do niemieckich sprzedawców, ponieważ jest w stanie zaproponować takie same lub nawet niższe ceny sprzedawanych towarów. Dlatego w przypadku sprzedaży do krajów ze stawką VAT niższą niż w Polsce warto rozważyć, czy dodatkowe koszty prowadzenia rozliczeń VAT w tych krajach nie będą niższe, niż spodziewane korzyści z niższego podatku VAT.

Ad. c)

Ze sprzedażą krajową mamy do czynienia, gdy sprzedawca jak i nabywca zlokalizowani są na terytorium tego samego kraju a sprzedawany towar nie jest w ramach sprzedaży wywożony do innego kraju. W przypadku sprzedaży krajowej każdorazowo sprzedaż internetową należy rozliczyć według stawki obowiązującej w danym kraju. Dotyczy to zarówno sprzedaży na rzecz osób prywatnych (B2C), jak i sprzedaży na rzecz firm (B2B).

Szczególne rodzaje transakcji pomiędzy podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą

Transakcje łańcuchowe

Transakcje łańcuchowe to szczególny rodzaj transakcji, gdy towar jest sprzedawany kolejno przez kilka podmiotów, ale w rzeczywistości przemieszczany jest tylko od pierwszego dostawcy do ostatniego nabywcy.

Cechą szczególną transakcji łańcuchowej w odróżnieniu od zwykłego schematu składania zamówień i przemieszczania towaru pomiędzy poszczególnymi podmiotami jest to, że dochodzi tylko do jednego fizycznego wydania towaru oraz do kliku dostaw w rozumieniu prawno-podatkowym. W takiej sytuacji na potrzeby rozliczenia podatku VAT uznaje się, że dostawy dokonał każdy z podmiotów biorących udział w obrocie (pomimo, że podmioty inne niż podmiot pierwszy i ostatni nie mają fizycznego kontaktu z towarem w trakcie dostawy).

Transakcje łańcuchowe mogą mieć charakter:

• krajowy (gdzie wszystkie biorące w niej udział podmioty są zlokalizowane na terytorium jednego kraju i towar ulega przemieszczeniu tylko na terytorium kraju) lub
• międzynarodowy (gdzie podmioty biorące w niej udział znajdują się na terytorium dwóch lub więcej państw i towar ulega przemieszczeniu pomiędzy tymi państwami).

W transakcjach łańcuchowych dla celów rozliczenia podatku VAT uznaje się, że przemieszczenie towarów może być przyporządkowane tylko jednej dostawie dokonywanej w łańcuchu dostaw (tzw. „dostawa ruchoma”). Dostawa ta w przypadku transgranicznego transportu towarów traktowana jest jako odpowiednio wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT) lub eksport. Pozostałe dostawy traktuje się jako tzw. „dostawy nieruchome” dokonane przed lub po dostawie ruchomej.

Uznanie danej dostawy za ruchomą bądź nieruchomą ma wpływ na określenie miejsca opodatkowania danej dostawy w łańcuchu, a tym samym skutków podatkowych dla podmiotów dokonujących poszczególnych dostaw w transakcji łańcuchowej. Krajem opodatkowania podatkiem VAT dostaw nieruchomych poprzedzających dostawę ruchomą jest kraj rozpoczęcia transportu towarów.

W przypadku dostaw następujących po dostawie ruchomej, krajem ich opodatkowania jest kraj zakończenia transportu. W praktyce oznacza to, że w przypadku transakcji międzynarodowej tylko jedna dostawa traktowana jest jako przemieszczenie transgraniczne towarów pomiędzy krajem wysyłki towarów a krajem ich finalnej dostawy. Pozostałe dostawy opodatkowane są jak transakcje krajowe, odpowiednio w tych krajach.

Transakcje trójstronne

Szczególnym rodzajem transakcji łańcuchowej są wewnątrzwspólnotowe transakcje trójstronne. Za wewnątrzwspólnotowe transakcje trójstronne uznaje się transakcję, w której łącznie spełnione są następujące warunki:

• w transakcji uczestniczy trzech podatników VAT i transakcja dotyczy tego samego towaru;
• wszyscy podatnicy są zarejestrowani na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych w trzech różnych państwach członkowskich i stosują numer identyfikacji podatkowej nadany im przez te kraje. Ostateczny odbiorca towaru stosuje numer identyfikacji podatkowej nadany mu przez kraj przeznaczenia towaru;
• towar jest wysyłany lub transportowany przez pierwszego podatnika VAT lub też przez drugiego w kolejności podatnika VAT lub na ich rzecz z terytorium jednego państwa na terytorium innego państwa członkowskiego, to znaczy, że towar nie może zostać odebrany przez ostatniego odbiorcę;
• drugi w łańcuchu przedsiębiorca wystawia fakturę netto z adnotacją o przejściu odpowiedzialności za VAT na ostatniego odbiorcę.

Generalnie z ogólnych zasad opodatkowania transakcji pomiędzy dwoma podmiotami z dwóch różnych krajów członkowskich Unii Europejskiej wynika, że miejscem opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu. Zgodnie z tą zasadą drugi podmiot w łańcuchu musiałby zarejestrować się na potrzeby podatku VAT w kraju, do którego towary są ostatecznie wysyłane i rozliczyć tam wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów i dostawę na rzecz ostatniego nabywcy. Jednakże dla celów rozliczenia transakcji trójstronnych można (po spełnieniu wymaganych warunków) zastosować metodę uproszczoną zgodnie, z którą obowiązek rozliczenia podatku VAT od drugiego podmiotu przejmuje ostatni w kolejności, który dokonuje samoobliczenia podatku z tytułu nabycia od drugiego w kolejności podatnika i traktuje to nabycie jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów.